Aan de keukentafel

En even denk je dat alles geregeld is; dat geeft wat rust.
Maar toen kwam het ‘keukentafelgesprek’…….

Ik ben een ervaring rijker, en een illusie armer. Gevoelsmatig staat de O uit WMO niet langer voor Ondersteuning, maar voor Ondergang; mijn persoonlijke ondergang als mantelzorger.

Na een uitgebreide toelichting op onze situatie besloot onze tafeldame (eenzijdig) een deel van de hulp aan mijn moeder te schrappen. Dit met de ongenuanceerde reden: iedereen moet bezuinigen, dus u ook. Ze volgde koud het protocol, zonder zelfs maar te vragen wat onze draaglast en draagkracht is? Geen moment vragen wat je al doet? Woede en paniek borrelden op.

De verwachte dialoog bleef uit; het ging niet over de kwaliteit van de zorg, de noodzakelijke hulp, de gewenste ondersteuning of oog voor de mantelzorger. Nee, het ging uiteindelijk alleen maar over geld. Over de mogelijkheid om geschrapte uren terug te kopen, én een aanbod van een uur extra ter ondersteuning van de mantelzorger. Een snelle rekensom brengt ons op een kleine 1400 euro per jaar. Is dit een privé financiering van de tekorten in de zorg of een mooi verkooppraatje voor extra omzet?

Naïef en hoopvol heb ik haar nog gewezen op onderdelen uit de WMO die zich richten op de ondersteuning van de mantelzorger. Ik probeerde tot haar door te dringen dat het degraderen van het werk van een mantelzorger naar een rijtje huishoudelijke taken, voelt als complete karaktermoord! Ons zorghart laat zich niet vangen in lijstjes en roosters rond het huishouden, wij zijn gericht op het totale welzijn van onze dierbaren. 

Een rode waas trekt voor mijn ogen als ik me weer moet verdedigen, weer moet uitleggen dat er echt niets bij kan, weer moet smeken of ze alsjeblieft willen zien dat de rek eruit is! Altijd knokken om dat kleine beetje van jezelf en hopen op begrip. De enige manier om voor de situatie of voor jezelf op te komen is vaak door woede, nijd en frustratie. Deze vechtstand zorgt even voor genoeg adrenaline om opnieuw de strijd aan te kunnen gaan. Dat je vervolgens je kleine beetje energie weer hebt verspilt aan de starheid van instanties maakt me boos. Maar helaas leverde deze strijd niets meer op dan een verwijzing naar de officiële beroepsprocedure. 

Een dag na dit lastige gesprek heb ik vanuit mijn professie de draad weer opgepakt. Navraag bij de gemeente leverde zeer interessante informatie op. Zij hebben voor mijn moeder een indicatie afgegeven voor een schoon & leefbaar huis. Vervolgens hebben zij, vol vertrouwen, alle vervolgactiviteiten uitbesteed aan de uitvoerende zorgpartij. Dus het intakegesprek, de toekenning van de daadwerkelijke uren, de beroepsprocedure en daarbij dus alle macht. Ik was niet in gesprek geweest met iemand die het beleid kent, maar met een dame die de uitvoering van de huishoudelijke taken gaat regelen. Dit is de wereld op z'n kop, mijn zorg slaat toe.

Als gemeente kan je uiteraard taken delegeren, maar je blijft altijd zelf verantwoordelijk voor het eigen beleid. En hier wordt vanuit onze gemeente de plank volledig misgeslagen. Doordat ze het werkveld niet kennen hebben ze gekozen voor externe expertise die hun rol daarin moet vervullen. Door vanuit 'goede bedoelingen' deze weg in te slaan wordt voorbij gegaan aan de diepere intentie van de maatschappelijke ondersteuning, nl.: ken je bewoners en hun behoeften, zoek aansluiting, schakel daarop en biedt maatwerk. Maar ja, onbekend maakt onbemind.... 

Nederland verandert, de zorg verandert mee, de instanties krijgen andere rollen, de geldstromen gaan anders en de vergoedingen worden minder. Deze omslag is ingrijpend en vraagt om oprechte participatie en betrokkenheid vanuit de (lokale) overheden. Het vraagt om medewerkers die de inhoud van het werkveld kennen, de bijbehorende vaardigheden beheersen en geschoold zijn voor deze opgave. Zijn ze er nog niet klaar voor, of zien ze de samenhang niet? Als reactie op deze zorgzoektocht lijkt iedereen vooral druk bezig te zijn om verantwoordelijkheden bij een ander te leggen onder het mom van samenwerking, zelfredzaamheid en participatie. Wordt de mantelzorger hier de dupe van?

Het is schrijnend dat onze goedbedoelde liefdevolle mantelzorg dreigt te vervormen tot een officiële mantelplicht; een bijzondere vorm van onbetaald en informeel participeren waarbij zware ontsporing op de loer ligt. We moeten al vechten om staande te blijven voor onze dierbaren, maar wordt het vechten tegen deze incompetentie ons Waterloo?

Ik hoop dat het aan jullie keukentafel gezelliger was…….