“De wereld is gek geworden” zegt mijn moeder steeds als ze nieuwsberichten hoort waarbij groot en klein leed is geschied. “Iedereen doet maar wat, en andere mensen zijn daar de dupe van”.
En ze heeft
een punt, want dagelijks zijn we bezig met het repareren van ongewenste
effecten van eerdere beleidskeuzes. Zo ook in de wereld van de mantelzorg.
De gemeentes
hebben de taak gekregen om hierin goed te informeren en ondersteunen. Het meest
bekende voorbeeld is het mantelzorgcompliment. Deze kleine verwennerij moet ons
de kracht geven om het hele jaar te zorgen en af te zien. Maar een mantelzorger
is beter geholpen met gerichte preventie. Bedenk vooraf wat de mogelijke
effecten zijn van beleidskeuzes. Het schrappen van uren in de huishoudelijke
hulp wordt ergens opgevangen, het beperken van de vervoersvoorziening wordt
door iemand opgelost en financieel wordt er regelmatig bijgesprongen. Door wie?
Tja.....diezelfde mantelzorger.
Volgens de
laatste nieuwsberichten hebben we ook te kampen met ondeskundigheid van de
professionals. Het leveren van maatwerk blijkt een vak apart en soms lukt het
om een oplossing buiten de lijntjes te vinden. Een ander rapport zegt dat de
WMO niet goed is toegepast; de mensen hebben te weinig gekregen. Hoe ver gaat
het als mensen hun geestelijke begeleiding of dagbesteding afzeggen omdat ze de
eigen bijdrage niet kunnen betalen? Of de scootmobiel inleveren vanwege geld dat
er niet is? En zelfs niet naar het ziekenhuis durven omdat het eigen risico te
hoog is. En dan de stille armoede van mensen met een laag inkomen en hoge
zorgkosten. Wist je dat mensen in bed gaan liggen om te besparen op de
elektriciteit? Niet meer naar familie kunnen door de reiskosten? En er geen volwaardige
maaltijd meer op tafel staat?
En wie wordt
dagelijks met deze chaos geconfronteerd? Tja, weer de direct zorgende omgeving.
Helaas niet
de mensen die hartgrondig hun eigen potjes verdedigen, die alleen aan wet- en
regelgeving voldoen of die zichzelf verrijken. Dat zijn de echte zorgmijders
van onze samenleving; zij die de zorg tot het dieptepunt laten zakken! Maar hier
zit een echte wereld achter; een zorgvrager die bang is dat zijn zelfredzaamheid
verder afneemt, een mantelzorger die voelt dat er nog meer druk komt, en mensen
met het echte zorghart die altijd doorgaan en nooit opgeven. En het gevolg is
een discussie dat de verpleging oneigenlijke taken uitvoert, dat de politie noodgedwongen
verwarde personen oppakt en dat de mantelzorger ontspoord raakt. En dat is ook
weer niet de bedoeling?
Een mooie
verklaring voor onze (over)belasting is hoorde ik vorige maand drie keer. Als
een konijn uit een hoed kwam het op tafel: we lijden aan vraagverlegenheid.... Ik
vermoed dat deze insteek onderdeel is van een sociale instructie over de omgang
met mantelzorgers. Voor mij schept het een beeld van een schuwe, angstige groep
die niet durft te vragen. Het tegendeel is waar, het zijn sterke mensen die moe
worden van hoge muren en dichte deuren. Dat deze vraagverlegenheid verward
wordt met vraagvermoeidheid kan ik ze niet eens kwalijk nemen. Maar gebruik het
niet als excuus om ongewenste zaken te verklaren en onbespreekbaar te laten! Begin
een goed gesprek over de behoeftes en blokkades aan beide kanten. Laat ons als
ervaringsdeskundige meedenken en meepraten, want alleen samen kunnen we muren
afbreken en deuren openen.